Alle mensen houden ervan om elkaar na te apen. Dit instinct zit er direct bij de geboorte ingebakken. Door een beweging, een expressie in het gezicht of een woord te herhalen, richt de baby zich langzaam op tot een kruipend en murmelend kind. Het onbeschreven blad wordt vervuild door na-aperij. De onschuld verdwijnt langzaam doordat het kind ‘stoute’ dingen herhaalt, zoals een vloek of door te stampen op de vloer. Om aandacht te krijgen, gebruikt een kind dezelfde middelen als de ouderen, maar dan in een uitvergrote en aangedikte variant. Hij heeft zich nog niet de kleine, verfijnde bewegingen toegeëigend die zijn ouders gebruiken om elkaar liefde of weerzin te tonen. De ‘sophisticated’ manier die aan het Hof van Queen Elizabeth II wordt gebezigd, is voor hem – gelukkig – nog ver weg. Toch houden we van deze onbekommerdheid; het kind weet immers niet beter en spiegelt ons voor dat ook in ons de instincten van onze voorouders verankerd zijn.
Zelf ben ik een groot fan van na-aperij. Zeker als het gaat om de manier van bewegen bij het sporten. In de kleine studio van Ravian Numai, The Monkey Business, kan ik mijn hart luchten en mijn verstand op nul zetten. Door rond te slingeren als een aap, op mijn kop staan of te kicken als een MMA fighter, is zelfs een kort verblijf in deze apenkooi een genot voor lichaam en geest. Ravian is een groot expert in het geduldig bezien hoe de mens voor hem beweegt en daar zijn trainingsmethoden op aanpast. De interactie tussen lichaam en geest wordt hersteld. In plaats van blokkades en in de war gaat de energie weer vrijelijk stromen.
Na-aperij is een van onze krachtigste instrumenten die in onze menselijke trukendoos zit. Het is overal zichtbaar. Zeker wanneer we nauwkeurig op zoek zijn naar nieuwe trends in de samenleving. De ontwikkeling komt langzaam op gang, maar plotseling is het overal zichtbaar.
Niet uitzonderlijk begint een trend bij adolescenten. Als jonge aanbidders van elkaar, verdiepen ze zich in de culturele wortels van de levensgezel waarop ze verliefd zijn geworden. Doordat puberende jongeren zich het liefst afzetten tegen hun ouders (hen hebben ze al te vaak nageaapt), komen ze in aanraking met nieuwe muziek, nieuwe kledingstijl en nieuwe ideeën. In de geschiedenis van cultuur neemt de geliefde een dissidente positie in; in plaats van de ‘hoge’ elitaire cultuur eindeloos te herhalen, neigen zelfs prinsen ‘naar beneden’ en reiken naar het ongehoorde en onaangepaste. Een Prins Harry niet uitgezonderd.
Deze interactie tussen ‘lage’ en ‘hoge’ cultuur zorgt voor een creatieve chaos. Onze samenleving wordt verrijkt met nieuwe expressiemiddelen door de destructie van oude gewoonten en het ontstaan van nieuwe gebruiken. De ‘foute’ vriendjes (in de ogen van de ouders) brengen aan het kerstdiner een nieuwe wind. Hip-hop, straattaal, laagzittende jeans en de ideeën over genderneutraliteit zijn hun culturele uitspattingen tegen de ineengezakte volwassenen. De opa aan tafel, als goede beschouwer van het tafereel, doorziet natuurlijk al lang de ironie van een geschiedenis die zich constant herhaalt. Ooit waren zijn kinderen immers ook ondermijnend aan zijn leefregels, maar wat een geluk: ze stoeien nu zelf met hun nageslacht!
De interactie tussen ‘goed’ en ‘fout’, tussen ‘jong’ en ‘oud’ en tussen ‘verfrissend’ en ‘conservatief’ heeft naast een culturele ook een politieke weerslag. Politici zijn immers de beste trendvolgers. Afhankelijk als ze zijn van het electoraat, speuren ze als sprinkhanen met hun voelsprieten de samenleving af naar de opkomende, dominante windrichting.
Een voorbeeld biedt de opkomst van Reggaeton, de opbeurende dansmuziek geïnspireerd door reggae, dancehall, hiphop en traditionele Puerto Ricaanse muziek. Luister naar Despacito en raak bevlogen door de tropische teksten. Voel je heupen losser en soepel worden. Het mag, want ook de zon is – na het tippen van de Steenbokskeerkring – al weer op weg naar de zomer!
Voor de politiek in Amerika is een dergelijke underground stroming die aan de oppervlakte komt in de stedelijke centra van doorslaggevend belang. Gelet op de demografische wijzigingen in de bevolkingssamenstelling telt elke stem die onder de Latino’s op te halen is. Daarom waait de zuidelijke wind ook door de wilde, blonde lokken van President Trump. Zijn woorden ‘You’re in such good shape. She’s in such good physical shape. Beautiful.‘ aan het adres van de First Lady van Frankrijk, Brigitte Macron, in juli 2017 doen nog altijd denken aan een rapper die maar al te graag haar tijdens de dans wenst te behagen. Met onze Europese zucht voor het wilde en het jeugdige lijkt deze muziekstroming nu ook de oceaan definitief overgestoken te zijn. Net als het witgoed en de Spaanstalige expats (van Venezolanen tot Colombianen), stromen de exotische klanken door elke muziektempel. De dansende jongeren zijn er wild verzot op.
Kijk nu nogmaals eens naar het politieke theater van het afgelopen jaar en zie… Inderdaad, ik zei het toch! Ook de politiek volgt deze trend met hun loszittende heupen, politieke souplesse en fraaie danspassen.
